آب انبار دیوانخانه(وکیل) شیراز
آب انبار وکیل شیراز یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های این شهر زیباست. این آب انبار نه تنها از نظر معماری و هنری بلکه از نظر فرهنگی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر تا به حال درباره آب انبار وکیل چیزی نشنیده‌اید، در این مقاله همراه ما باشید تا به دنیای جذاب و پررمز و راز آن سفر کنیم.
آب انبار دیوانخانه(وکیل) شیراز
اسم آب انبار وکیل شیراز که به گوش آدم می‌خورد، انتظار دیدن هر چیزی را دارد بجز یک بنای باشکوه که ستون‌ها و دیوارهای بلندش هوش از سر آدم می‌برد. این آب‌انبار بعد از ظهور لوله‌کشی شهری، کاربری‌اش را از دست داد، اما به همت سازمان میراث فرهنگی، کاربرد جدیدی پیدا کرد و تبدیل به خانه آثار هنری و موزه آب شد.
آب‌انبار وکیل را در سفر به شیراز از یاد نبرید تا عظمت یکی از مهم‌ترین ابنیه شهر در دو قرن پیش را از نزدیک مشاهده کنید. این بنا در مجاورت بناهای تاریخی مهمی قرار گرفته که در دوران زندیه، به دستور کریمخان (وکیل‌الرعایا) ساخته شده‌اند. این بنای باشکوه از سال ۹۵ به موزه و گالری آب تبدیل شده است. بازدید از این مکان فرصتی است که نصیب آدم‌هایی که در دوران زند زندگی می‌کردند، نمی‌شد. پس اگر در حال جستجوی جاهای دیدنی شیراز هستید، آب‌انبار وکیل را فراموش نکنید تا همراه با دیگر بناهای کریم‌خانی، گردشی جانانه در قلب تاریخ زندیه داشته باشید. به جهت استفاده بهینه از زمان و کسب اطلاعات کافی می توانید از گشت زندیه که توسط آژانس جهانگردان ارائه می شود استفاده کنید.
در گذشته آب‌انبارها از مهم‌ترین ابنیه شهر به‌شمار می‌آمدند و با هدف ذخیره آب برای فصول گرم و بی‌باران ساخته می‌شدند. شیراز هم که شهری با اقلیم گرم و خشک است و در دوران زندیه پایتخت کشور بود، بیشتر از هر شهری نیازمند انباری برای ذخیره آب بود. جدا از این‌که هر محله‌ای انبار مخصوص خود را برای ذخیره آب داشت، آب‌انبارهای عمومی را معمولا در مراکز تجمع مثل راسته بازار و کاروانسراها می‌ساختند. آب‌انبار وکیل(دیوانخانه) شیراز هم، همانطور که اشاره کردیم، در کنار سایر بناهای مهم وکیل شیراز ساخته شده است.
آب‌انبار دیوانخانه شیراز در کنار آب‌انبارهای حافظیه، وکیل و هفت‌تنان، یکی از ۴ انباری بود که به دستور کریمخان زند (که خود را وکیل‌الرعایا می‌نامید) بنا شد. این ۴ آب‌انبار وظیفه تامین آب سالم آشامیدنی مردم در نقاط مختلف شهر را برعهده داشتند که بین سال‌های ۱۱۳۸ تا ۱۱۴۳ هجری‌شمسی ساخته شدند. این بناها از سال ۱۳۳۱ با ورود لوله‌کشی به شهر، به تدریج کاربری خود را از دست دادند و کنار گذاشته شدند. آب‌انبار وکیل(دیوانخانه) شیراز به همراه ۳ آب‌انبار کریم‌خانی دیگر، در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.
اولین چیزی که در آب انبار وکیل که کنار مسجد وکیل است ،به چشم می‌آید، شباهت آن به بناهای دوره صفوی‌ست. مخزن عظیمِ آب‌انبار وکیل را به شیوه معماری دوره‌ی پیش از زندیه ساخته‌اند و بادگیرهای بلندش را به سبک برج کریمخان آجرکاری کرده‌اند. برای ورود به این مخزن بزرگ، باید از ۲۷ پله سنگی پایین بروید و از دریچه‌ای که به تازگی برای عبور مردم ایجاد شده است، داخل آب‌انبار شوید. در گذشته کسی نمی‌توانست وارد آب‌انبارها شود، اما امروز می‌توان از عمیق‌ترین نقطه این بنا به عظمت آن نگریست.
در ارتفاع ۶۰ متری، کانال‌هایی با طول ۱ متر و عرض نیم متر دیده می‌شود که وظیفه هدایت آب چشمه، قنات و آب باران را به درون آب‌انبار، برعهده داشتند. این کانال‌ها از جنس سنگ و آهک‌های آب‌بند (ساروج) ساخته شده‌اند. جالب است بدانید که آب‌انبار با ته‌نشین کردن گل‌ولای، آب را به صورتی ابتدایی تصفیه می‌کرده است. آب جمع‌شده درون منبع، گاهی با روش‌های ساده‌ای مثل نمک‌زدن، گندزدایی می‌شد.
در سال ۱۳۹۵ از آب‌انبار وکیل به عنوان موزه‌گالری آب بهره‌برداری شد. این کار با تصمیم سازمان میراث فرهنگی و با مشارکت انجمن هنرهای تجسمی و سنتی فارس صورت گرفت و دو هدف را دنبال می‌کرد. هدف از ایجاد موزه آب، آشنایی مردم با سیستم‌های تهیه و توزیع آب در طول تاریخ استان فارس بود. هنگام بازدید از آب‌انبار وکیل (دیوانخانه) شیراز، می‌توانید ماکت‌های بسیار زیبایی از سیستم‌های تهیه آب در دوران‌های مختلف را مشاهده کنید و با زندگی مردم در دو قرن پیش بیشتر آشنا شوید. این ماکت‌های دیدنی به سفارش سازمان میراث فرهنگی و به دست مهندس فتحی‌نژاد ساخته و در این موزه گردآوری شده‌اند.
آب‌انبار وکیل شیراز که روزگاری جزو مهم‌ترین بناهای شهری محسوب می‌شد، امروز به محلی برای برپایی برنامه‌های فرهنگی تبدیل شده است.
آب انبار چیست؟
تاریخچه آب انبارها
آب انبارها از دیرباز در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران ساخته می‌شدند تا آب را برای مصارف مختلف ذخیره کنند. این سازه‌ها نقش حیاتی در تامین آب شهرها و روستاها داشتند.
اهمیت آب انبارها در فرهنگ ایرانی
در فرهنگ ایرانی، آب انبارها نه تنها مکانی برای ذخیره آب بلکه محلی برای تجمع و ارتباطات اجتماعی نیز بوده‌اند. بسیاری از مراسم‌ها و جشن‌ها در اطراف این سازه‌ها برگزار می‌شدند.
آب انبار وکیل شیراز: یک نگاهی اجمالی
معرفی
آب انبار وکیل
آب انبار وکیل
یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آب انبارهای شیراز است. این آب انبار در دوران زندیه به دستور کریم خان زند ساخته شد. در سال ۱۳۹۵ موزه آب شیراز در این بنا افتتاح شد.
موقعیت جغرافیایی
این آب انبار در مرکز تاریخی شیراز و در نزدیکی ارگ کریمخان قرار دارد. این نزدیکی به ارگ و عمارت دیوانخانه ، اهمیت اقتصادی و اجتماعی آن را دوچندان می‌کند.
معماری آب انبار وکیل
طراحی و ساختار
آب انبار وکیل با استفاده از مصالح محلی و با تکنیک‌های پیشرفته زمان خود ساخته شده است. این سازه دارای دیوارهای ضخیم و سقف گنبدی شکل است که به حفظ دمای مناسب آب کمک می‌کند.
نقش آب انبار وکیل در زندگی روزمره
تامین آب
آب انبار وکیل نقش مهمی در تامین آب برای ساکنان شیراز داشت. این آب انبار با ذخیره آب باران و آب چاه‌ها، آب مورد نیاز برای شرب، کشاورزی و سایر مصارف را فراهم می‌کرد.بسیاری از رویدادهای اجتماعی و فرهنگی در اطراف این آب انبار برگزار می‌شدند.
آب‌انبار دیگری ،مربوط به دوره زندیه ودر ضلع غربی مسجد وکیل شیراز واقع شده و هم‌زمان با مسجد در حدود سال ۱۱۸۰ ه.ق توسط کریم خان زند ساخته شده است. بنای آب انبار دارای راه پله، مخزنی مربع مستطیل، بادگیر و پوشش طاقی است.
نگاهی به وضعیت کنونی آب انبار وکیل
مرمت و نگهداری
در سال‌های اخیر، آب انبار وکیل تحت مرمت‌های گسترده‌ای قرار گرفته است تا به شکوه و جلال گذشته خود بازگردد. این مرمت‌ها شامل بازسازی دیوارها، سقف و تزئینات داخلی بوده است.
کاربردهای جدید
امروزه آب انبار وکیل به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مکان میزبان بازدیدکنندگان داخلی و خارجی است که به دنبال کشف تاریخ و فرهنگ ایران هستند.
چگونه به آب انبار وکیل برویم؟
دسترسی به
آب انبار وکیل
آب انبار وکیل به راحتی از طریق وسایل نقلیه عمومی و خصوصی قابل دسترسی است. این آب انبار در نزدیکی ارگ کریمخان و سایر جاذبه‌های تاریخی شیراز قرار دارد، بنابراین می‌توانید یک روز کامل را به بازدید از این منطقه اختصاص دهید.
بهترین زمان برای بازدید
بهترین زمان برای بازدید از آب انبار وکیل بهار و پاییز است که هوای شیراز معتدل و دلپذیر است. در این فصول، می‌توانید از زیبایی‌های طبیعی و تاریخی شهر لذت ببرید.
تجربه‌های بازدیدکنندگان
توصیه‌هایی برای بازدیدکنندگان
اگر قصد بازدید از آب انبار وکیل را دارید، توصیه می‌کنیم که حتماً دوربین عکاسی همراه داشته باشید تا لحظات زیبای خود را ثبت کنید. همچنین، بهتر است با یک راهنما به این مکان بروید تا بتوانید از جزئیات تاریخی و فرهنگی آن بیشتر بدانید.همچنین می توانید از گشت زندیه که توسط آژانس جهانگردان ارائه می شود استفاده کنید.
پایان سخن
آب انبار وکیل شیراز یکی از مهم‌ترین و زیباترین آثار تاریخی این شهر است. این آب انبار با تاریخچه‌ای غنی و معماری بی‌نظیر خود، نه تنها یکی از جاذبه‌های گردشگری برجسته شیراز بلکه نمادی از فرهنگ و هنر ایران نیز محسوب می‌شود. اگر به تاریخ و فرهنگ علاقه دارید، بازدید از آب انبار وکیل را از دست ندهید.
آب‌انبار وکیل را در سفر خود به شیراز از یاد نبرید تا عظمت یکی از مهم‌ترین ابنیه شهر در دو قرن پیش را از نزدیک مشاهده کنید. این بنا در مجاورت بناهای تاریخی مهمی قرار گرفته که در دوران زندیه، به دستور کریمخان (وکیل‌الرعایا) ساخته شده‌اند. این بنای باشکوه از سال ۹۵ به موزه و گالری آب تبدیل شده است. اگر هنوز در حال جستجوی جاهای دیدنی شیراز هستید، آب‌انبار وکیل را فراموش نکنید تا همراه با دیگر بناهای کریم‌خانی، گردشی جانانه در قلب تاریخ زندیه داشته باشید!
در گذشته آب‌انبارها از مهم‌ترین ابنیه شهر به‌شمار می‌آمدند و با هدف ذخیره آب برای فصول گرم و بی‌باران ساخته می‌شدند. شیراز هم که شهری با اقلیم گرم و خشک است و در دوران زندیه پایتخت کشور بود، بیشتر از هر شهری نیازمند انباری برای ذخیره آب بود. جدا از این‌که هر محله‌ای انبار مخصوص خود را برای ذخیره آب داشت، آب‌انبارهای عمومی را معمولا در مراکز تجمع مثل راسته بازار و کاروانسراها می‌ساختند. آب‌انبار وکیل(دیوانخانه) شیراز هم، همانطور که اشاره کردیم، در کنار سایر بناهای مهم و در نزدیکی عمارت دیوانخانه ساخته شده است.
آب‌انبار دیوانخانه شیراز در کنار آب‌انبارهای حافظیه، وکیل و هفت‌تنان، یکی از ۴ انباری بود که به دستور کریمخان زند (که خود را وکیل‌الرعایا می‌نامید) بنا شد. این ۴ آب‌انبار وظیفه تامین آب سالم آشامیدنی مردم در نقاط مختلف شهر را برعهده داشتند که بین سال‌های ۱۱۳۸ تا ۱۱۴۳ هجری‌شمسی ساخته شدند. این بناها از سال ۱۳۳۱ با ورود لوله‌کشی به شهر، به تدریج کاربری خود را از دست دادند و کنار گذاشته شدند. آب‌انبار وکیل شیراز به همراه ۳ آب‌انبار کریم‌خانی دیگر، در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.
اولین چیزی که در آب انبار وکیل (کنار مسجد وکیل) به چشم می‌آید، شباهت آن به بناهای دوره صفوی‌ست. مخزن عظیمِ آب‌انبار وکیل را به شیوه معماری دوره‌ی پیش از زندیه ساخته‌اند و بادگیرهای بلندش را به سبک برج کریمخان آجرکاری کرده‌اند. برای ورود به این مخزن بزرگ، باید از ۲۷ پله سنگی پایین بروید و از دریچه‌ای که به تازگی برای عبور مردم ایجاد شده است، داخل آب‌انبار شوید. در گذشته کسی نمی‌توانست وارد آب‌انبارها شود، اما امروز می‌توان از عمیق‌ترین نقطه این بنا به عظمت آن چشم دوخت.
در ارتفاع ۶۰ متری، کانال‌هایی با طول ۱ متر و عرض نیم متر دیده می‌شود که وظیفه هدایت آب چشمه، قنات و آب باران را به درون آب‌انبار، برعهده داشتند. این کانال‌ها از جنس سنگ و آهک‌های آب‌بند (ساروج) ساخته شده‌اند. جالب است بدانید که آب‌انبار با ته‌نشین کردن گل‌ولای، آب را به صورتی ابتدایی تصفیه می‌کرده است. آب جمع‌شده درون منبع، گاهی با روش‌های ساده‌ای مثل نمک‌زدن، گندزدایی می‌شد.
در سال ۱۳۹۵ از آب‌انبار دیوانخانه به عنوان موزه‌گالری آب بهره‌برداری شد. این کار با تصمیم سازمان میراث فرهنگی و با مشارکت انجمن هنرهای تجسمی و سنتی فارس صورت گرفت و دو هدف را دنبال می‌کرد. هدف از ایجاد موزه آب، آشنایی مردم با سیستم‌های تهیه و توزیع آب در طول تاریخ استان فارس بود. هنگام بازدید از آب‌انبار وکیل شیراز، می‌توانید ماکت‌های بسیار زیبایی از سیستم‌های تهیه آب در دوران‌های مختلف را مشاهده کنید و با زندگی مردم در دو قرن پیش بیشتر آشنا شوید. این ماکت‌های دیدنی به سفارش سازمان میراث فرهنگی و به دست مهندس فتحی‌نژاد ساخته و در این موزه گردآوری شده‌اند.
آب‌انبار وکیل شیراز
که روزگاری جزو مهم‌ترین بناهای شهری محسوب می‌شد، امروز به محلی برای برپایی برنامه‌های فرهنگی تبدیل شده است.
پرسش‌های متداول
آب انبار وکیل شیراز در کدام دوره ساخته شده است؟
آب انبار وکیل در دوره زندیه و به دستور کریم خان زند ساخته شده است.
آب انبار وکیل در کدام منطقه شیراز قرار دارد؟
این آب انبار در مرکز تاریخی شیراز و در نزدیکی ارگ کریمخان قرار دارد.
آیا آب انبار وکیل هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
امروزه آب انبار وکیل به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز مورد استفاده قرار می‌گیرد و بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جذب می‌کند.
بهترین زمان برای بازدید از آب انبار وکیل کی است؟
بهترین زمان برای بازدید از آب انبار وکیل فصل‌های بهار و پاییز است که هوای شیراز معتدل و دلپذیر است.
آیا می‌توان با وسایل نقلیه عمومی به آب انبار وکیل دسترسی داشت؟
بله، آب انبار وکیل به راحتی از طریق وسایل نقلیه عمومی و خصوصی قابل دسترسی است.
ثبت دیدگاه